10 Lý Do Phụ Huynh Đau Đầu Với Việc “Tự Nguyện” Đóng Góp Đầu Năm Học

Mỗi dịp đầu năm học mới, nhiều phụ huynh lại rơi vào tình trạng căng thẳng và lo lắng vì những khoản đóng góp mà họ buộc phải chi trả cho con em mình. Các khoản thu đầu năm học không chỉ là gánh nặng tài chính mà còn làm dấy lên nhiều câu hỏi về tính minh bạch và hợp lý của chúng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá những nguyên nhân chính khiến việc đóng góp đầu năm học trở thành nỗi bức xúc lớn trong cộng đồng phụ huynh.

Áp Lực Tài Chính Đầu Năm Học

Việc chuẩn bị cho năm học mới luôn là một gánh nặng đối với nhiều gia đình, đặc biệt là những hộ gia đình có thu nhập thấp. Ngoài việc phải chi trả cho sách vở, đồng phục, và dụng cụ học tập, phụ huynh còn phải đối mặt với hàng loạt các khoản đóng góp đầu năm học mà trường học yêu cầu. Dù các khoản này thường được dán nhãn là “tự nguyện,” nhiều phụ huynh cho rằng họ không có sự lựa chọn nào khác ngoài việc phải đóng góp.

Căng thẳng chuyện tiền đóng học ở Phú Thọ

Mỗi năm đến mùa thu tựu trường, nỗi lo của các bậc phụ huynh lại nhân lên với đủ các khoản tiền phải chi tiêu cho con, trong đó có các khoản đóng cho trường học. Tình trạng lạm thu nhìn chung đã được chấn chỉnh khi năm nào báo chí cũng theo sát và các cơ quan chức năng liên tục đưa ra hàng loạt văn bản yêu cầu. Tuy nhiên không phải là không còn những vấn đề bất cập trong chuyện thu chi đầu năm học ở một số trường.

Câu chuyện thu chi đầu năm học tại một xã miền núi thuộc huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ kéo dài từ năm học trước nhưng đến năm học này vẫn chưa chấm dứt được những mâu thuẫn còn tồn tại.

Rất nhiều tài liệu về các khoản thu được cho là không hợp lý của trường Tiểu học Văn Luông, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ đã được phụ huynh nêu ra. Đặc biệt là thời điểm đầu tháng 6 khi học sinh đã nghỉ hè, nhiều khoản đóng học nộp từ đầu năm vẫn chưa được nhà trường chi đúng và chi đủ.

Nguồn cơn của những mâu thuẫn về sau nằm ở việc xuất hiện một danh sách 24 phụ huynh được trả lại tiền đóng học, với tổng số tiền là 40 triệu đồng.

Theo vị đại diện Hội phụ huynh cầm số tiền chi trả cho một số người dân, đôi bên đã đưa ra một bản cam kết. Theo đó, nhà trường sẽ thực hiện mua sắm cơ sở vật chất còn thiếu và hứa bắt đầu từ năm học này không thu các khoản trái quy định. Còn phía phụ huynh đã nhận tiền buộc phải giữ im lặng.

Ngôi trường trước vốn dĩ bình yên nay luôn trong tình trạng căng thẳng. Nhiều cuộc đối thoại giữa các bên đã diễn ra.

Kết luận thanh tra của cơ quan chức năng khẳng định, 8 khoản thu vận động xã hội hóa là phù hợp và đúng quy định với tổng số tiền là gần 1,1 tỷ đồng. Tuy nhiên, lãnh đạo trường này đã thực hiện mua sắm trang thiết bị muộn và chưa đúng với tiến độ kế hoạch.

Ông Nguyễn Trọng Vinh – nguyên Hiệu trưởng trường Tiểu học Văn Luông đã bị xử lý kỷ luật. Riêng khoản tiền 40 triệu đồng, theo kết luận là do cá nhân người nhà ông hiệu trưởng này đứng ra nhờ người chia cho một số phụ huynh, không liên quan đến các khoản tiền của nhà trường.

Sau cuộc họp, nhiều phụ huynh chưa hài lòng với kết quả. Những đứa trẻ theo bố mẹ ra về. Chúng chưa thể hiểu hết những câu chuyện tranh cãi của người lớn, nhưng cũng đã có thể cảm nhận, để quay trở lại không khí học tập vui vẻ ở vùng núi này thật sự còn nhiều gian nan.

8 khoản tiền trường không được phép thu

Theo quy định của Bộ GD&ĐT, ban đại diện cha mẹ học sinh không được thu các khoản sau:

– Bảo vệ cơ sở vật chất, bảo đảm an ninh nhà trường;
– Trông coi phương tiện tham gia giao thông của học sinh;
– Vệ sinh trường lớp;
– Khen thưởng cán bộ, giáo viên, nhân viên;
– Mua sắm máy móc, trang thiết bị, đồ dùng dạy học cho trường, lớp hoặc cho cán bộ, giáo viên, nhân viên;
– Hỗ trợ công tác quản lý, tổ chức dạy học và các hoạt động giáo dục;
– Sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới các công trình của nhà trường.

Việc thu, chi kinh phí của ban đại diện cha mẹ học sinh phải bảo đảm nguyên tắc công khai, dân chủ; không quy định mức kinh phí ủng hộ bình quân cho các cha mẹ học sinh.

Đề nghị không dùng tiền mặt để tránh lạm thu

Đầu năm học, nhiều sở giáo dục và đào tạo trong cả nước cũng đã đưa ra văn bản quy định rõ các khoản được phép thu chi trong nhà trường để tránh tình trạng lạm thu. Đặc biệt, trong họp báo Chính phủ hôm 9/9, đại diện Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết, sẽ đề nghị Chính phủ có văn bản pháp lý bắt buộc mọi khoản thu ở trường học đều không dùng tiền mặt, để tránh lạm thu.

Tháng 6/2022, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã hướng dẫn, yêu cầu các trường phối hợp với các tổ chức tín dụng, trung gian thanh toán và các đơn vị liên quan để thu học phí, lệ phí tuyển sinh và các khoản thu khác theo hình thức trực tuyến. Tuy nhiên, việc này chưa phải là bắt buộc. Các nhà trường vẫn có thể dùng nhiều phương thức, gồm cả thanh toán trực tuyến hoặc thu tiền mặt qua bộ phận tài vụ, giáo viên chủ nhiệm. Địa phương áp dụng trên diện rộng nhất là TP Hồ Chí Minh, phụ huynh tất cả trường học đều thanh toán học phí qua chuyển khoản.

Theo thống kê, các trường học được phép thu trên dưới 20 khoản tiền. Ở mỗi khoản, các địa phương đều đưa ra mức trần, yêu cầu nhà trường thỏa thuận với phụ huynh, công khai, minh bạch… Với các khoản xã hội hóa, các trường huy động trên tinh thần tự nguyện, không cào bằng, không ép buộc.

Tại sao năm nào cũng đóng tiền mua điều hòa?

Mặc dù tinh thần là tự nguyện, nhưng trong những năm gần đây, vẫn còn không ít phụ huynh đã phàn nàn về những khoản đóng góp ở trường học được giáo viên phổ biến và ban đại diện hội phụ huynh thu giúp. Nhiều khoản phát sinh vào đầu năm học mới, phụ huynh phải bấm bụng đóng góp, dù họ cho rằng đó là những khoản thu không hợp lý.

Năm học mới, phụ huynh chưa hết đau đầu vì tiền mua sách vở, đồng phục, học thêm… cho con thì lại phải xoay tiền lắp điều hòa, máy chiếu, thậm chí gánh luôn khoản sơn, sửa lớp học. Với những phụ huynh không có điều kiện, các khoản đóng góp đầu năm trở thành gánh nặng.

Ngoài khoản điều hòa, phụ huynh lớp 1 trường tiểu học Xuân Hòa, thành phố Phúc Yên, tỉnh Vĩnh Phúc còn đóng thêm tiền mua sách bổ trợ và các đồ dùng trang trí cho lễ khai giảng.

Trao đổi với phóng viên, đại diện nhà trường cho biết, sau khi nhận phản ánh của phụ huynh, trường đã họp với tất cả giáo viên và đã trả lại số tiền thu thêm cho phụ huynh toàn trường.

Cô Nguyễn Thị Thương, Phó hiệu trưởng Trường tiểu học Xuân Hòa, thành phố Phúc Yên, Vĩnh Phúc cho biết: “Yêu cầu các cô hoàn trả lại số tiền đã thu của học sinh để mua sách mua vở cho các em. Để phụ huynh tự mua sách vở cho các em. Đây là một bài học cho nhà trường và đồng chí giáo viên rút kinh nghiệm để làm tốt thu chi các khoản sau này”.

Còn câu chuyện chiếc điều hòa, bắt đầu từ cuộc gặp mặt học sinh khối 1 hồi tháng 7/2023. Ngay sau đó, các biên bản thống nhất việc lắp điều hòa đã được ký giữa ban đại diện cha mẹ học sinh và giáo viên. Đi kèm là nội dung phụ huynh đồng ý trao tặng lại 12 điều hòa cho nhà trường.

Không bắt buộc nhưng lại cào bằng số tiền, khiến một số người không đồng tình. Theo họ, nhiều năm nay, học sinh khối 1 luôn phải gánh thêm 1 khoản tiền mua điều hòa mới.

Trường tiểu học Xuân Hòa có 33 lớp học, với hơn 1.400 học sinh. Sự ủng hộ của phụ huynh đã giúp con em có thêm điều kiện học tập tốt hơn. Tuy nhiên, mọi sự đóng góp đều cần phải giải trình rõ ràng để tránh những phản ứng trái chiều khi bước vào năm học mới.

“Không bắt buộc, số tiền đóng góp là tùy tâm”

Câu chuyện mua sắm điều hòa hay các trang thiết bị dạy học là chuyện đúng đắn, vì không một bố mẹ nào là không muốn con mình được học trong một môi trường tốt hơn. Nhưng vấn đề thực sự nằm ở cách trao đổi, cách mua, sử dụng qua từng năm và cách minh bạch các khoản thu đó, từ chủ trương tới việc phổ biến và thực hiện.

Xét ở góc độ các trường, hiện nay chúng ta đang trong quá trình đổi mới chương trình, sách giáo khoa. Việc hiện đại hóa trang thiết bị dạy học là yêu cầu cấp thiết. Và vận động tài trợ từ phụ huynh và xã hội là một chủ trương đúng đắn, nhằm huy động được nguồn lực lớn trong nhân dân. Tuy nhiên, việc tài trợ diễn ra suôn sẻ thì không sao, nhưng nếu có đơn thư kiện cáo coi như trường đã lạm thu.

Để tránh những câu chuyện lùm xùm, một vị hiệu trưởng đã từng chia sẻ rằng, trong văn bản về thu chi xã hội hóa của nhà trường luôn cho in đậm câu “không bắt buộc, số tiền đóng góp là tùy tâm” ở cuối trang, để phụ huynh nắm bắt. Hành động nhỏ nhưng có thể tạo nên sự dân chủ trong việc thu tiền đầu năm học.

Tiền đóng học đã đi đâu?

Quay trở lại với câu chuyện đóng học ở xã Văn Luông, huyện Tân Sơn, tỉnh Phú Thọ, sự việc kéo dài gần 4 tháng, Hiệu trưởng cũ đã bị xử lý vì những vi phạm trong vấn đề thu chi tài chính. Điều mà nhiều người dân thắc mắc, nguồn tiền vận động xã hội hóa này đã đi đâu và đã tiêu vào việc gì?

Sau thời điểm tháng 6/2023, nhiều hạng mục cơ sở vật chất trong trường mới được mua sắm từ nguồn thu của năm học trước. Như việc đưa vào sử dụng 50 bộ bàn ghế mới, với số tiền hơn 92 triệu đồng. Các tivi đã được lắp đặt trên mỗi lớp học để cô trò học tập hiệu quả.

Theo kết luận thanh tra huyện Tân Sơn tỉnh Phú Thọ, có 8 mục đã được chi từ số tiền gần 400 triệu đồng của nguồn vận động tài trợ.

Trong đó có mục 7 và mục 8, nhà trường đã chi khen thưởng cho học sinh với số tiền hơn 19 triệu đồng là có giấy tờ. Số còn lại hơn 91 triệu đồng chi hỗ trợ xăng xe, đi lại, ăn uống cho học sinh tham gia các cuộc thi; mua sách, tài liệu bổ sung cho thư viện, đã không đủ hóa đơn để chứng minh nội dung chi này.

Số tiền này đã được nộp về kho bạc nhà nước huyện Tân Sơn, chờ nhà trường và phụ huynh tổ chức họp và bàn kế hoạch chi tiêu.

Vị hiệu trưởng mới của trường Tiểu học Văn Luông vừa nhận công tác từ đầu tháng 9. Trọng trách nặng nề đặt lên vai người quản lý trong giai đoạn tới.

Ông Nguyễn Thanh Nam, Hiệu trưởng Trường tiểu học Văn Luông, huyện Tân Sơn, Phú Thọ cho biết: “Với cương vị hiệu trưởng, qua đây tôi cũng sẽ rút kinh nghiệm, mọi công việc liên quan đến việc thu chi tài chính và xã hội hóa sẽ được công khai tới người dân. Tôi sẽ triển khai họp phụ huynh đối thoại tại sân trường này”.

Dự kiến cuối tháng 9 này, nhà trường sẽ triển khai họp với hơn 600 phụ huynh toàn trường để triển khai hoạt động giáo dục năm học mới, đặc biệt bàn bạc để sử dụng khoản tiền hơn 90 triệu đồng còn dư của năm học trước.

Vận động xã hội hóa là chủ trương phù hợp trong bối cảnh địa phương còn nhiều khó khăn như xã miền núi Văn Luông. Tuy nhiên, ranh giới giữa xã hội hóa và lạm thu rất mong manh.

Năm học mới đã bắt đầu. Để ngày vui của con trẻ được trọn vẹn và bình yên quay trở lại với ngôi trường này, rất cần người lớn thực hiện đúng những cam kết như đã hứa: minh bạch và công tâm.

Nguồn: VTV

Các Khoản Thu “Tự Nguyện” Đầu Năm Học

Mỗi năm, khi đến mùa tựu trường, phụ huynh lại nhận được thông báo về các khoản đóng góp đầu năm học. Những khoản này bao gồm tiền lắp điều hòa, tiền mua sắm trang thiết bị dạy học, và thậm chí là tiền sửa chữa lớp học. Dù các khoản thu này được trường học và ban đại diện cha mẹ học sinh (BĐD CMHS) công bố là “tự nguyện,” nhưng trên thực tế, nhiều phụ huynh cảm thấy bị ép buộc phải đóng góp để con cái họ không bị phân biệt đối xử.

Sự Minh Bạch Trong Việc Sử Dụng Quỹ Đầu Năm Học

Một trong những nguyên nhân chính khiến phụ huynh bức xúc là sự thiếu minh bạch trong việc sử dụng các khoản quỹ đầu năm học. Dù số tiền thu từ các phụ huynh là rất lớn, nhưng nhiều trường học lại không công khai chi tiết cách sử dụng quỹ này. Điều này khiến phụ huynh đặt câu hỏi liệu số tiền họ đóng góp có thực sự được sử dụng cho mục đích cải thiện cơ sở vật chất học tập của con em mình hay không. Một ví dụ điển hình là tại Trường Tiểu học Văn Luông, tỉnh Phú Thọ, nơi phụ huynh không hài lòng với cách nhà trường xử lý các khoản đóng góp đầu năm học .

Quy Định Về Các Khoản Thu Đầu Năm Học

Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, các khoản thu đầu năm học cần phải tuân thủ nguyên tắc công khai, dân chủ, và không được phép ép buộc phụ huynh phải đóng góp. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều trường học vẫn vi phạm các quy định này, dẫn đến việc lạm thu và gây bức xúc trong cộng đồng phụ huynh .

Các khoản thu mà ban đại diện cha mẹ học sinh không được phép thu bao gồm bảo vệ cơ sở vật chất, bảo đảm an ninh nhà trường, trông coi phương tiện tham gia giao thông của học sinh, vệ sinh trường lớp, khen thưởng cán bộ, giáo viên, nhân viên, mua sắm máy móc, trang thiết bị, đồ dùng dạy học cho trường, lớp hoặc cho cán bộ, giáo viên, nhân viên, hỗ trợ công tác quản lý, tổ chức dạy học và các hoạt động giáo dục, và sửa chữa, nâng cấp, xây dựng mới các công trình của nhà trường.

Xã Hội Hóa Và Lạm Thu: Ranh Giới Mong Manh

Xã hội hóa giáo dục là một chủ trương đúng đắn, nhằm huy động các nguồn lực từ xã hội để cải thiện điều kiện học tập cho học sinh. Tuy nhiên, khi việc xã hội hóa bị lợi dụng để lạm thu, nó lại trở thành gánh nặng đối với phụ huynh. Ở một số địa phương, ranh giới giữa xã hội hóa và lạm thu rất mong manh, khiến phụ huynh cảm thấy bị ép buộc phải đóng góp một cách “tự nguyện.”

Trong một số trường hợp, như tại Trường Tiểu học Văn Luông, Phú Thọ, việc sử dụng quỹ đầu năm học không minh bạch đã dẫn đến sự bất mãn trong cộng đồng phụ huynh. Dù đã có kết luận thanh tra khẳng định rằng các khoản thu là đúng quy định, nhưng việc sử dụng quỹ không đúng tiến độ và thiếu minh bạch đã khiến phụ huynh mất niềm tin vào nhà trường .

Cách Giải Quyết Vấn Đề Lạm Thu Đầu Năm Học

Để giải quyết vấn đề lạm thu đầu năm học, cần có những biện pháp mạnh mẽ từ phía các cơ quan chức năng và sự phối hợp chặt chẽ giữa nhà trường và phụ huynh. Một trong những giải pháp là áp dụng thanh toán không dùng tiền mặt để tránh tình trạng lạm thu. Hiện tại, một số địa phương như TP. Hồ Chí Minh đã áp dụng hình thức thanh toán học phí qua chuyển khoản, giúp tăng tính minh bạch trong việc thu chi .

Ngoài ra, các trường học cần thực hiện công khai, minh bạch tất cả các khoản thu và chi tiêu đầu năm học, đồng thời đảm bảo rằng các khoản thu đều được sử dụng đúng mục đích. Nhà trường cũng nên tổ chức các cuộc họp thường xuyên với phụ huynh để giải thích rõ ràng về các khoản đóng góp và cách sử dụng quỹ .

Sự Cần Thiết Của Việc Hiện Đại Hóa Cơ Sở Vật Chất

Một trong những lý do khiến các trường học kêu gọi phụ huynh đóng góp đầu năm học là để hiện đại hóa cơ sở vật chất. Trong bối cảnh đổi mới chương trình và sách giáo khoa, việc đầu tư vào trang thiết bị dạy học là rất cần thiết. Tuy nhiên, việc đầu tư này cần được thực hiện một cách công khai và minh bạch để đảm bảo rằng phụ huynh hiểu rõ mục đích và lợi ích của việc đóng góp.

Bài Học Từ Các Vụ Việc Tranh Cãi Về Lạm Thu

Những tranh cãi xung quanh việc lạm thu đầu năm học không chỉ gây ra sự căng thẳng trong cộng đồng phụ huynh mà còn ảnh hưởng đến tinh thần học tập của học sinh. Các vụ việc như tại Trường Tiểu học Văn Luông là lời cảnh báo cho các trường học về việc cần phải thực hiện thu chi một cách công bằng và minh bạch .

Hướng Dẫn Phụ Huynh Đối Phó Với Tình Trạng Lạm Thu

Để bảo vệ quyền lợi của mình, phụ huynh cần nắm rõ các quy định về các khoản thu đầu năm học và kiên quyết từ chối những khoản thu không hợp lý. Phụ huynh cũng nên tham gia vào các cuộc họp phụ huynh và yêu cầu nhà trường công khai chi tiết các khoản thu chi.

Ngoài ra, phụ huynh có thể tham khảo các bài viết liên quan để hiểu rõ hơn về tình trạng lạm thu và cách giải quyết vấn đề này, chẳng hạn như “Cách xử lý khi bị ép buộc đóng góp đầu năm học” hoặc “Giải pháp cho vấn đề xã hội hóa giáo dục tại Việt Nam”.

Kết Luận

Việc đóng góp đầu năm học là một vấn đề phức tạp và nhạy cảm. Dù có những lợi ích nhất định, nhưng nếu không được thực hiện một cách minh bạch và công bằng, nó sẽ trở thành gánh nặng và gây bức xúc cho phụ huynh. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự nỗ lực từ cả phía nhà trường và phụ huynh, cùng với sự giám sát chặt chẽ từ các cơ quan chức năng.

Nếu bạn quan tâm đến những vấn đề giáo dục, hãy đọc thêm các bài viết khác như “Giải pháp nâng cao chất lượng giáo dục ở nông thôn” và “Tại sao giáo dục cần sự tham gia của cộng đồng?” để có cái nhìn toàn diện hơn về tình hình giáo dục hiện nay.

Dẫn: Bien19.biz