Xử Trí Nhanh 4 Trường Hợp Sơ Cứu Khi Bị Rắn Cắn Đúng Cách
Sơ cứu khi bị rắn cắn là một kỹ năng sống còn trong những tình huống khẩn cấp. Với tỉ lệ người dân bị rắn cắn gia tăng, việc nắm vững cách xử trí và sơ cứu đúng cách là vô cùng cần thiết để tránh những hậu quả nghiêm trọng như hoại tử, nhiễm trùng, hay thậm chí tử vong. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách sơ cứu nhanh và chính xác trong bốn trường hợp cụ thể khi bị rắn cắn.
1. Trường hợp bị Rắn hổ cắn
Ông N.V.Q (Ba Vì – Hà Nội) bị rắn lục cắn tại nhà riêng. Ông đã sơ cứu trước khi đến trạm y tế gần nhà và được giới thiệu đến Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ để được xử trí, cấp cứu kịp thời.
Theo lời kể lại, khoảng 19h tối, trong lúc lấy chìa khóa trong hốc tủ thì ông Q bị một con vật cắn. Sau khi định hình lại và dùng đèn pin truy vết thì ông nhận biết được rắn hổ mang ẩn nấp trong nhà mình.
Khi đến Khoa Cấp cứu, BVĐK tỉnh Phú Thọ, vị trí rắn cắn tại mu bàn tay đã sưng nề, khó cử động, bệnh nhân cảm thấy đau buốt. Các bác sĩ đã thăm khám, chỉ định thực hiện xét nghiệm đông máu tại giường và đưa ra chẩn đoán “Rắn hổ mang cắn giờ thứ 2”.
Bệnh nhân đã được điều trị theo phác đồ, sử dụng 15 lọ huyết thanh kháng nọc độc rắn hổ. Sau 02 ngày điều trị, bệnh nhân đã đỡ đau buốt, bàn tay cử động bình thường, sưng nề giảm và có thể ra viện sau 5 – 7 ngày theo dõi ổn định.
Rắn hổ mang là một trong những loài rắn độc phổ biến và nguy hiểm nhất tại Việt Nam. Việc sơ cứu đúng cách sau khi bị rắn hổ cắn có thể cứu sống mạng sống của bệnh nhân.
Ông N.V.Q (Ba Vì – Hà Nội) là một ví dụ điển hình khi bị rắn hổ cắn tại nhà riêng. Ông đã sơ cứu kịp thời trước khi được đưa đến bệnh viện. Sau khi bị cắn, ông Q đã sử dụng đèn pin để xác định loài rắn cắn mình và nhanh chóng sơ cứu bằng cách bất động vị trí bị cắn. Khi đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ, ông được chẩn đoán là bị rắn hổ mang cắn vào mu bàn tay.
Tại bệnh viện, các bác sĩ đã sử dụng 15 lọ huyết thanh kháng nọc độc rắn hổ để điều trị cho ông Q. Sau 2 ngày điều trị tích cực, tình trạng của ông đã ổn định và ông có thể xuất viện sau 5-7 ngày theo dõi.
Cách Sơ Cứu Khi Bị Rắn Hổ Cắn:
- Giữ bình tĩnh và tránh di chuyển quá nhiều.
- Bất động tay hoặc chân bị cắn bằng nẹp hoặc băng.
- Đưa bệnh nhân đến bệnh viện càng sớm càng tốt.
- Trong trường hợp này, việc sử dụng huyết thanh kháng nọc rắn hổ là rất cần thiết.
2. Trường hợp bị Rắn lục cắn
Sơ cứu khi bị rắn cắn đặc biệt quan trọng khi bị rắn lục, một loài rắn thường sống ở vùng rừng núi. Hai bé gái sinh đôi N.T.T.T và N.T.T.L (9 tuổi, trú tại Tam Nông – Phú Thọ) đã bị rắn lục cắn trong lúc chơi đùa tại sân nhà. Cha mẹ của hai bé đã sơ cứu nhanh chóng và đưa các bé đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Phú Thọ.
Các bác sĩ đã chỉ định sử dụng huyết thanh kháng nọc rắn lục sau khi đánh giá tình trạng sức khỏe của hai bé. Bé T.T.T bị cắn trước, với tình trạng sưng đau nhiều, đã được sử dụng 8 lọ huyết thanh, trong khi bé T.T.L bị cắn sau, chỉ cần 2 lọ.
Sau một ngày theo dõi và điều trị, sức khỏe của hai bé đã cải thiện đáng kể và các bé đã được xuất viện.
Cách Sơ Cứu Khi Bị Rắn Lục Cắn:
- Bất động chi bị cắn, kê cao vùng tay hoặc chân.
- Vệ sinh vết cắn bằng nước muối sinh lý.
- Đưa bệnh nhân đến bệnh viện để được điều trị huyết thanh kháng nọc rắn.
Sức khỏe của hai bé có dấu hiệu cải thiện tốt và dần ổn định. Sau 01 ngày theo dõi điều trị, hai bé đã có thể xuất viện và trở về gia đình.
3. Cách Nhận Biết Một Số Loại Rắn Thường Gặp
Để sơ cứu khi bị rắn cắn đúng cách, việc nhận biết loài rắn cũng rất quan trọng. Có hai họ rắn chính thường gặp tại Việt Nam là họ rắn hổ và họ rắn lục.
3.1. Họ rắn hổ
Họ Rắn Hổ:
- Rắn hổ mang: Thường có cổ bạnh, phát ra âm thanh đặc trưng khi đe dọa hoặc tấn công.
- Rắn cạp nong, cạp nia: Có các khoang đen – trắng (cạp nia) hoặc đen – vàng (cạp nong), thường sống ở vùng trung du, đồng bằng.
Diễn Biến Nhiễm Độc:
- Vết cắn do rắn hổ có thể gây sưng nề, hoại tử, và nhiễm trùng.
- Rắn lục thường gây sưng nề, phỏng nước, và chảy máu vùng vết cắn.
3.2. Họ rắn lục
- Rắn lục xanh: Thân màu xanh lá cây, thường sống ở vùng rừng núi.
- Rắn khô mộc: Thân màu nâu, giống màu cành cây khô.
Diễn biến nhiễm độc:
Sưng nề, phỏng nước, chảy máu vùng vết cắn, chảy máu toàn thân khó cầm…có thể dẫn đến tử vong do chảy máu, mất máu.
4. Hướng Dẫn Sơ Cứu Khi Bị Rắn Cắn Đúng Cách
Cần sơ cứu khi bị rắn cắn đồng thời vận chuyển bệnh nhân đến bệnh viện sớm nhất có thể”
Các bước sơ cứu khi bị rắn cắn
– Người bệnh cần bình tĩnh, được trấn an
– Hạn chế sự di chuyển của người bệnh, nếu di chuyển cần có hỗ trợ
– Bất động chân, tay bị cắn bằng nẹp hoặc (vì nọc độc xâm nhập vào trong cơ thể nhanh hơn nếu tăng vận động)
– Băng ép bất động với một số loại rắn hổ (rắn cạp nong, cạp nia, hổ mang,…), không băng ép khi rắn lục cắn vì có thể làm vết thương nặng thêm
– Dùng các băng chun giãn, băng vải hoặc tự tạo từ khăn, quần áo. Băng tương đối chặt nhưng không quá mức (còn sờ thấy động mạch đập). Bắt đầu băng từ ngón chân, tay đến hết toàn bộ chân, tay bị cắn. Dùng nẹp cứng (nẹp, miếng gỗ, que, miếng bìa cứng,…) cố định chân, tay bị cắn
– Cởi bỏ đồ trang sức ở chân, tay bị cắn (vì có thể gây chèn ép khi vùng đó bị sưng nề).
– Làm sạch vết thương bằng xà phòng hoặc nước muối sinh lý
– Nếu bệnh nhân khó thở thì hô hấp nhân tạo (hà hơi thổi ngạt hoặc bằng phương tiện y tế có tại chỗ như bóp bóng, máy thở xách tay,..). Nếu có dấu hiệu ngừng tuần hoàn thì tiến hành hồi sinh tổng hợp ngay tại chỗ và chờ nhân viên y tế đến
– Vận chuyển bệnh nhân bằng phương tiện đến bệnh viện đồng thời duy trì băng ép, bất động, để vùng bị cắn thấp hơn vị trí của tim, nếu ở chân, tay thì có thể để thõng tay hoặc chân.…
Lưu ý: Bất cứ trường hợp nào bị rắn cắn, ngay cả khi xác định là rắn lành, đều cần xử trí và theo dõi tại bệnh viện như trường hợp rắn độc cắn, ít nhất trong 12 giờ đầu.
Điều trị rắn cắn hữu hiệu nhất là huyết thanh kháng nọc rắn. Thời điểm sử dụng tốt nhất là 6h đầu. Nếu trễ sau 24 – 48 giờ, kết quả điều trị rất kém hoặc không hiệu quả.
Vì vậy, sau khi bị rắn cắn, bệnh nhân cần được xử trí và cấp cứu kịp thời để hạn chế tình trạng bị hoại tử tay chân, rối loạn đông máu, nhiễm trùng máu, thậm chí bị tử vong.
Theo TS. BS. Hà Thị Bích Vân – Trưởng Khoa Cấp Cứu:
“Từ cuối năm 2021, Bệnh viện đa khoa tỉnh Phú Thọ đã triển khai điều trị rắn độc cắn bằng huyết thanh kháng nọc rắn hổ mang và rắn lục.
Đến nay, hơn 100 trường hợp bị rắn cắn trên địa bàn đã được điều trị kịp thời mà không cần phải chuyển lên tuyến trên”
Bác sĩ cũng khuyến cáo người dân khi bị rắn cắn cần đến ngay bệnh viện gần nhất để sơ cứu, cấp cứu. Nếu ở địa bàn Phú Thọ hoặc các tỉnh lân cận, hãy liên hệ ngay Khoa Cấp Cứu – BVĐK tỉnh Phú Thọ theo số điện thoại 0210 6254 117 để được tư vấn xử trí và sử dụng huyết thanh kháng nọc rắn một cách hiệu quả nhất.
Để lại bình luận
Bạn phải đăng nhập để gửi bình luận.