Thanh tra toàn diện quy trình in ấn, biên soạn, và xét duyệt sách giáo khoa để đảm bảo chất lượng giáo dục

Thanh tra toàn diện quy trình in ấn, biên soạn, và xét duyệt sách giáo khoa

Trong bối cảnh giáo dục Việt Nam đang trải qua nhiều thay đổi và cải tiến, việc thanh tra toàn diện khâu in ấn, biên soạn, xét duyệt sách giáo khoa (SGK) trở nên vô cùng cần thiết. Quy trình này không chỉ đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của nội dung SGK mà còn hướng đến việc giảm giá thành, nâng cao chất lượng giáo dục, và đảm bảo tính minh bạch trong khâu sản xuất và phát hành.

Tình hình hiện tại và sự cần thiết của thanh tra toàn diện

Trong những năm gần đây, hệ thống sách giáo khoa của Việt Nam đã có nhiều bước tiến vượt bậc, với việc xuất bản hàng trăm đầu sách mới phục vụ cho chương trình giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, đi kèm với những thành tựu đó là không ít những vấn đề bất cập, từ việc biên soạn, thực nghiệm, thẩm định đến in ấn và phát hành SGK. Theo báo cáo của Đoàn giám sát tại phiên họp của Uỷ ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) vào ngày 14/8, nhiều khâu trong quy trình sản xuất SGK chưa được quản lý chặt chẽ, dẫn đến nhiều sai sót và chi phí tăng cao.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã nhấn mạnh sự cần thiết của việc thanh tra toàn diện quy trình này. Ông cho rằng, việc kiểm tra từ khâu biên soạn, in ấn đến xét duyệt, phát hành SGK là cần thiết để đảm bảo tính toàn diện và chất lượng của sản phẩm giáo dục mà hàng triệu học sinh trên cả nước sẽ sử dụng.

Thanh tra toàn diện Khâu biên soạn sách giáo khoa: Nơi khởi nguồn của chất lượng giáo dục

Biên soạn SGK là bước đầu tiên và quan trọng nhất trong quy trình sản xuất SGK. Đây là công đoạn định hình nội dung và phương pháp giảng dạy mà giáo viên và học sinh sẽ sử dụng trong suốt quá trình học tập. Tuy nhiên, theo Đoàn giám sát, quá trình biên soạn SGK hiện nay vẫn còn nhiều điểm yếu, từ việc thiếu thẩm định chặt chẽ đến thời gian thực nghiệm quá ngắn.

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm trong việc quản lý và phát triển chương trình, nội dung giáo dục phổ thông. Điều này dẫn đến việc một số SGK sau khi được xuất bản đã gặp phải nhiều sai sót, gây ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy và học tập. Việc thanh tra toàn diện sẽ giúp phát hiện và khắc phục những vấn đề này, đảm bảo rằng SGK đến tay học sinh là sản phẩm chất lượng cao, không có sai sót.

Thanh tra toàn diện Khâu in ấn và phát hành sách giáo khoa: Giảm giá thành, nâng cao chất lượng

Một trong những vấn đề lớn nhất hiện nay là giá SGK tăng gấp 2-4 lần so với trước đây, gây áp lực tài chính lớn lên các gia đình, đặc biệt là những hộ nghèo và học sinh ở vùng sâu, vùng xa. Theo báo cáo của Đoàn giám sát, việc cung ứng và phát hành SGK còn nhiều bất cập, qua nhiều khâu trung gian khiến chi phí sản xuất và giá bán sách bị đẩy lên cao .

Ngoài ra, tình trạng in sách lậu và phát hành SGK giả cũng đang diễn ra phức tạp, gây ảnh hưởng lớn đến thị trường SGK và chất lượng giáo dục. Việc thanh tra toàn diện khâu in ấn và phát hành SGK là cần thiết để loại bỏ những sai phạm, giảm chi phí và đảm bảo rằng mỗi cuốn SGK đến tay học sinh đều là sản phẩm chính hãng, đạt tiêu chuẩn chất lượng cao.

Thanh tra toàn diện lựa chọn sách giáo khoa: Đảm bảo tính minh bạch và công bằng

Một điểm cần được chú trọng trong quá trình thanh tra là quy định về lựa chọn SGK tại các địa phương. Thông tư số 25/2020/TT-BGDĐT đã chỉ ra những thiếu sót trong quy trình này, từ việc thời gian lựa chọn ngắn đến số lượng bản mẫu SGK quá nhiều, gây khó khăn cho giáo viên trong việc nghiên cứu và đề xuất lựa chọn .

Việc không đồng nhất trong quy trình lựa chọn SGK giữa các địa phương đã tạo ra kẽ hở cho việc trục lợi, cạnh tranh không lành mạnh. Do đó, một cuộc thanh tra toàn diện sẽ giúp kiểm soát chặt chẽ quy trình này, đảm bảo rằng việc lựa chọn SGK được thực hiện một cách minh bạch và công bằng, không có sự thiên vị hay lạm dụng quyền lực.

Cần có một bộ sách giáo khoa do Nhà nước biên soạn

Một trong những điểm đáng chú ý tại phiên họp là tranh luận về việc có cần thiết phải có một bộ SGK do Nhà nước biên soạn hay không. Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Kim Sơn đã đưa ra quan điểm rằng, trong khi chương trình giảng dạy là duy nhất, SGK có thể đa dạng và linh hoạt. Tuy nhiên, Chủ tịch Uỷ ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến lại khẳng định, việc này đã được ghi rõ trong Nghị quyết 88 và là nhiệm vụ mà Bộ GD&ĐT cần thực hiện .

Việc biên soạn một bộ SGK do Nhà nước chịu trách nhiệm không chỉ nhằm đảm bảo tính thống nhất trong giảng dạy mà còn giảm thiểu rủi ro từ việc xã hội hoá quá mức quy trình này. Đồng thời, điều này sẽ giúp tiết kiệm chi phí và đảm bảo rằng tất cả học sinh, bất kể hoàn cảnh kinh tế, đều có quyền tiếp cận với nguồn học liệu chất lượng.

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ khẳng định vai trò quan trọng của SGK và đây không chỉ là học liệu, bởi vì chương trình thiết kế mục tiêu, định hướng cơ bản, nhưng SGK triển khai nội dung. “Không thể nói SGK không quan trọng, người dạy có dạy gì thì dạy được. Đương nhiên SGK tốt đến mấy cũng không thể thay thế người dạy, nhưng từ SGK mới ra bài giảng. Bộ SGK quy định nội dung, thể chế cốt lõi nhất của chương trình chứ không đơn thuần là một loại học liệu”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Chủ tịch Quốc hội cũng phân tích rõ tinh thần của Nghị quyết số 88 là Bộ GD&ĐT phải tổ chức biên soạn một bộ SGK đầy đủ từ lớp 1 đến lớp 12. Các tổ chức, cá nhân khác được khuyến khích tham gia biên soạn SGK, một hoặc một số đầu sách theo khả năng, không nhất thiết phải biên soạn đầy đủ một SGK. Đồng thời, đồng ý với nhận định của Đoàn giám sát, Bộ GD&ĐT không tổ chức biên soạn được một bộ SGK bằng ngân sách Nhà nước, còn hoàn toàn phụ thuộc vào xã hội hoá SGK là chưa phù hợp với chủ trương, quan điểm của Đảng và Nhà nước.

Về đề nghị của Đoàn giám sát đề xuất UBTVQH xem xét, chuyển cơ quan chức năng thanh tra toàn diện việc xác định, sử dụng chi phí phát hành (chiết khấu) SGK theo chương trình giáo dục phổ thông mới, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ yêu cầu không chỉ khâu in ấn mà cả khâu biên soạn, thẩm định, xét duyệt, lựa chọn, phát hành SGK. Thanh tra khâu sử dụng chi phí chiết khấu SGK, đề nghị sớm ban hành phương pháp định giá tối đa SGK, bảo đảm tiết giảm chi phí sản xuất, tiết kiệm chi phí trung gian, nghiên cứu giảm tỷ lệ chiết khấu đến mức hợp lý để giảm giá SGK theo quy định của Luật giá (sửa đổi)…

Nguồn: CAND
Dẫn: Bien19.biz